Wrattentinctuur onder de microscoop

Datum: November 2015

Principe: Microkristallen onder de polarisatiemicroscoop bekijken.


Materiaal:

  • Microscoop met polarisatiefilter en elektronisch oculair
  • Wrattentinctuur bv Formule W
  • Objectglaasjes
  • Dekglaasjes
  • Demi-water
  • Aceton
  • Roerstaafje
  • USB warmhoudplaat
  • Prepareernaald
  

 

Uitvoering:

  • Doe een druppeltje van de Formule W op een objectglaasje waar al een druppel water of een water-aceton mengsel op ligt
  • Meng goed m.b.v. de roerstaaf
  • Damp voorzichtig in op een verwarmingsplaatjes (b.v. USB warmhoudplaat)
  • Plaats voorzichtig het dekglaasje op het objectglaasje m.b.v. de prepareernaald
  • Bekijk het preparaat onder de microscoop uitgerust met een polarisatiefilter

Resultaat:

 

Discussie en conclusie:

Microkristallen onder de microscoop maar vooral onder de polarisatiemicroscoop te bekijken is een avontuur. Soms kan het echter een probleem zijn stoffen in de juiste zuiverheid te vinden. Goed rondkijken bij de drogist kan dan echter zeer behulpzaam zijn. Daar kan men bv wrattentinctuur vinden, een oplossing van salicylzuur (ortho-hydroxy-benzoezuur, 170 mg/ml).

Onder de microscoop kan men naaldvormige kristallen waarnemen die onder gepolariseerd licht verschillende kleuren laten zien, hetgeen typerend is voor kristallen van salicylzuur.

Bij het maken van preparaten vindt nogal gemakkelijk gelering plaats. De bijsluiter vermeldt als andere bestanddelen (hulpstoffen) aceton, alcohol, ricinusolie (wonderolie) en nitrocellulose. Vermoedelijk is de nitrocellulose verantwoordelijk voor de gelering. Het kan daarom zijn dat men het enkele malen moet proberen alvorens men een goed preparaat heeft. Men kan ook verschillende verdunningsmiddelen uitproberen waarbij  ik zelf aan de slag ben gegaan met demi water, bioethanol, isopropanol, water/glycerine en aceton. Bij gebruik van aceton heeft men het minste last van gelering, hetgeen men ook mag verwachten op basis van de formulering.

Na het experiment ben ik nog in enkel boeken gaan neuzen om te kijken of ik nog recepten kon vinden voor wrattentinctuur. Edel geeft in “Mengen en Roeren Deel 1” (9de druk) de volgende formuleringen op als wrattenmiddel:
I:  2 dl salicylzuur en 20 dl ijsazijn
II: 90 dl trichloorazijnzuur en 10 dl water

Opmerkingen:

  • Salicylzuur wordt in de Pharmacopee "Acidum Salicylium genoemd".

Literatuur:

  • "Nederlandse Pharmacopee"; Zesde Uitgave; Staatsdrukkerij; 1958; p. 95.
  • "The Merck Index"; 11th Edition; 1989; ISBN 91191028X; 8301
  • L.P. Edel; "Mengen en Roeren Deel 1"; 9de druk; Kluwer; 1966; p. 271.
  • Wim Kohler; "En bij wratten kun je het beste helemaal niks doen"; NRC Next; 30 september 2013.

Relevante websites:

Minder relevante websites:

Achtergrondinformatie:

Aspirine

Iedereen heeft wel eens een Aspirine tabletje geslikt. Aspirine is zowel een pijnstiller, een koortsonderdrukker als een ontstekingsremmer. In de geschiedenis van aspirine kan men twee hoofdstukken onderscheiden. In het eerste hoofdstuk speelt de wilgebast een grote rol. Wilgebast werd al reeds eeuwen lang gebruikt als geneesmiddel bij ziekten die met koorts gepaard gingen. In 1823 scheidde Leroux uit wilgebast een stof af die hij Salicine noemde (wilg = salix). Uit het Salicine werd in 1838 het salicylzuur ontwikkeld waarvan de chemische formule in 1853 door Kolbe gedetermineerd werd. Salicylzuur was dus al bekend als pijnstiller. Door zijn bittere smaak en doordat het maagklachten veroorzaakte werd het echter niet zo vaak gebruikt. Felix Hoffman probeerde een medicijn te maken dat zou helpen om de reumatische pijnen van zijn vader te verlichten en op 11 oktober 1897 werd door hem voor het eerst zuiver acetylsalicylzuur gemaakte. Deze "azijnzure ester van salicylzuur" wordt beter verdragen en de 'zegetocht' van de pijnstiller begon met als resultaat dat Aspirine® is het meest verkochte geneesmiddel aller tijden.

 

Polarisatie

Licht is een elektromagnetisch golfverschijnsel waarbij de trillingsrichting loodrecht op de voortplantingsrichting staat. Een elektrische en een magnetische vector trillen daarbij loodrecht t.o.v. elkaar. In een 'normale' lichtbundel zijn tegelijkertijd alle trillingrichtingen aanwezig. Onder gepolariseerd licht verstaan we licht, waarbij in de bundel slechts een trillingsrichting aanwezig is. Gepolariseerd licht maakt je door een lichtbundel als het ware te filteren waardoor er nog slechts een enkele trillingsrichting overblijft. Door licht door een calciumcarbonaat kristal te laten vallen krijgt men licht met nog slechts twee trillingsrichtingen die loodrecht op elkaar staan. Door nu van de eigenschappen van twee van zulke kristallen gebruik te maken kunnen we licht uitdoven (2 polaroid filters onder een rechte hoek op elkaar gelegd) of maximaliseren. Door nu de het tweede kristal te voorzien van een draaimechanisme met afleesmogelijkheid maken we een polarimeter, die ons in staat stelt om de draaiingshoek te bepalen. Schematisch weergegeven in onderstaande figuur.

Als we onder de polarisatiemicroscoop naar kristallen kijken dan spelen de dikte van het kristal, de golflengte van het licht maar vooral het verschil in brekingsindex tussen de lange en de korte as van een kristal een rol. Het verschil in brekingsindex bepaalt de dubbelbreking (licht wordt in twee kleuren gebroken). De golflengte van het licht bepaalt echter de grootte van de dubbelbreking. Hoe korter de golflengte van het licht, hoe groter het effect. Bij het gebruik van wit licht als bron voor de polarisatiemicroscoop is het dubbelbrekende effect en dus de intensiteit van het uittredende licht voor elke kleur (golflengte) anders. De dikte van het kristal speelt ook een rol aangezien een kristal met een zekere dikte een bepaalde kleur buiten de uitdovingsrichtingen geeft, terwijl een kristal met een niet constante dikte een variėrend kleurenpatroon oplevert. Tijdens het uitkristalliseren ontstaan er ook veel kleine kristallen die op elkaar groeien, ieder met hun eigen oriėntatie en daardoor een eigen ellips van doorsnede. Al deze factoren tesamen bepalen de kleurenpracht die men kan waarnemen.


24-12-2015