Alambiek

Datum: November 2015

Inleiding:

Ooit eens via Marktplaats gekocht, maar vanwege een defecte afdichtring jarenlang blijven staan. Met een nieuwe afdichtring een nieuwe poging gedaan.

Principe:

Eenvoudige destillatie

Materiaal:

  • Alambiek
  • Lampen olie
  • Digitale Thermometer (6802 II)
  • Alcohol/water mengsel
  • Porseleinen bakje
  • Aansteker

 

Uitvoering en resultaat:

Een van die apparaten die ik al wat langer in mijn bezit heb is een alambiek, die ik via Marktplaats gekocht heb. Een alambiek is een eenvoudig koperen destilleerapparaat dat men vaak gebruikt om likeuren te maken. Men vult het vat met de te destilleren vloeistof en zet de deksel erop vast m.b.v de aandraaischroef. Vervolgens steekt men de brander aan en gaat wachten. De koperen pijp aan de top eindigt in een koperen spiraal die opgerold in de tweede bak ligt. Deze kan men vullen met water hetgeen dient als koelmedium om de damp te laten condenseren. De spiraal eindigt in een opening die aan de onderkant uit het vaatje komt, waar men dan de gedestilleerde alcohol in een bekertje kan opvangen. Nadat ik de alambiekt gekocht had heb ik het proberen te testen door wat spiritus te destilleren, hetgeen echter fout liep omdat de afdichtring tussen deksel en vat gebroken was. Het apparaat begon te lekken en ik heb het experiment afgebroken. Jammer genoeg was de lak op de basisplaat vervolgens aangetast. Recentelijk lukte het mij om een nieuwe afdichtring op de kop te tikken en besloot ik het experiment (iets uitgebreide) te herhalen. Het grote vat heb ik gevuld met een alcohol water mengsel en ook heb ik temperatuursensors aangebracht op de keten zelf (halverwege) en op de koppeling pijp-spiraal. Het experiment verliep nu voorspoedig en ik heb netjes alcohol overgedestilleerd. Dat heb ik op een vrij eenvoudige manier aangetoond door een beetje destillaat in een porseleinen bakje te gieten en aan te steken. Het brandde met een nagenoeg kleurloze lichtblauwe vlam en liet geen verbrandingsresten achter. Daarnaast zijn er natuurlijk ook nog de karakteristieke geur en de temperatuur waarbij het destillaat wordt overgedestilleerd (ca. 80 °C) die aangeven dat er inderdaad alcohol werd overgedestilleerd.
 

 

Discussie:

Al met al een geslaagd experiment. De alambiek doet wat deze behoort te doen.

Een van de experimenten die ik nu al wat langer wil uitvoeren is zelf wijn te maken en deze vervolgens in deze alambiek over te destilleren. In het begin van de zomer zal ik nu toch eens eindelijk wat druiven of wat ander fruit moeten gaan kopen.

 

Literatuur:

  • Eric van Schoonenberghe, Paul Spapens, Peter Zwaal, Michael van Gier; “Tersluiks – Alcoholsmokkel en sluikstokerij in de lage landen”; Snoeck; 2012; ISBN 97861610621
  • H. Cerfontain; "Practicum organische chemie"; Wolters-Noordhoff; 1972; ISBN 9001186254; p. 31-45, 124,125.

Relevante websites
 

Achtergrondinformatie:

De scheiding van een homogeen vloeistofmengsel door destillatie berust op het verschil in vluchtigheid van de bestanddelen. Dit laat zich het beste illustreren mbv een fasediagram waarbij het verband gegeven wordt tussen de temperatuur en de concentraties in de vloeistof- en dampfase voor een bepaalde totaaldruk. De kookpunten van de zuivere stoffen zijn A en B.
De curve AFDB geeft de kookpunten aan voor vloeibare mengsels van A en B (kookpuntslijn). De curve AEB geeft de samenstelling van de damp, die met de vloeistof bij een gegeven temperatuur in evenwicht is (dauwpuntslijn). Bij verwarming van een vloeistofmengsel C zal dit bij D beginnen te koken. De damp, die ontstaat heeft de samenstelling E en bevat meer van de vluchtige component dan de kokende vloeistof D. Koelt men deze damp af dan verkrijgt men destillaat F, waarin de concentratie van de meest vluchtige component groter is dan in het oorspronkelijke vloeistofmengsel C. De samenstelling van de kokende vloeistof zal tijdens de destillatie veranderen, hetgeen met een stijging van het kookpunt en een geleidelijke verandering van de samenstelling van de coëxisterende damp gepaard zal gaan. Men kan derhalve het destillaat in verschillende fracties opvangen en op deze wijze het meer vluchtige bestanddeel van het minder vluchtige scheiden. Deze manier van werken noemt men een gerfractioneerde destillatie (Zie de tekening hier beneden).
Bij de zuivering door destillatie wordt een verbinding in dampvorm gebracht; de gevormde damp wordt daarna op een andere plaats gecondenseerd. Het kookpunt van een verbinding bij atmosferische druk is hoger dan het kookpunt bij een verminderde druk. Verbindingen, die bij verhoogde temperatuur snel ontleden, worden daarom bij voorkeur gezuiverd door destillatie onder verminderde druk

Indien de er een mengsel samenstelling is waarbij het kookpunt van dat mengsel beneden of boven het kookpunt van de individuele componenten ligt spreken we van een azeotropische samenstelling; bij deze samenstelling heeft de damp dezelfde samenstelling als de kokende vloeistof. Dergelijke mengsels kan men door destillatie niet verder scheiden.

 

22/11/2015